7 maart 2021
Humor zorgt voor een veranderende, vaak meer zonnige en positieve kijk, waardoor een dreiging minder groot lijkt, spanning meer ontladen en moeilijke situaties minder overweldigend.
"Als je kunt lachen om je eigen leed, is de helft al geleden."
Dat zei de bewoner tegen me, terwijl hij al relativerend sprak over de tegenslagen en moeiten die het leven hem had bezorgd. Ik vond het bewonderenswaardig hoe hij met de tegenslagen van het leven omging en tegelijk ontspannen tegenover zijn huidige, toch ook niet makkelijke situatie bleef staan. “Hoe krijgt u dat eigenlijk voor elkaar?”, vroeg ik hem, “u, die zoveel hebt meegemaakt en tegelijk toch zo ontspannen in het leven kunt blijven staan, hoe doet u dat eigenlijk?” “Humor,” zei hij. “Blijven lachen om je eigen verdriet. Dat scheelt het nodige. Want dan is de helft al geleden.”
Humor, ja, humor kan zoveel betekenen en zo’n wereld van verschil maken. Humor kan het ijs breken als je in een ietwat kille, ijzige situatie beland bent en als de conversatie met de ander moeizaam of lastig verloopt en er een zekere spanning in de lucht merkbaar is. Humor kan verbinden en mensen samenbrengen. Samen lachen brengt verbinding tot stand. Humor maakt dat je anders gaat kijken naar een situatie, naar gebeurtenissen en tegenslagen. Humor is gezondheidsbevorderend en maakt dat je met meer ontspanning met lastige en netelige kwesties kunt omgaan. Humor kan pijn een beetje anders maken, verzachten en verlichten. Humor, of lachen, zo zei iemand eens, is een sterk medicijn en is nog eens gratis ook. Humor verlicht, inspireert en relativeert en helpt dus om problemen en moeiten te boven te komen. Humor werkt aanstekelijk, is besmettelijk. Humor haalt de scherpe randjes een beetje af van tegenstellingen die onoverbrugbaar en conflicten die onoplosbaar lijken.
Lachen is gezond. Lachen en humor kunnen je helpen om je een beetje beter te voelen. Humor zorgt voor een veranderende, vaak meer zonnige en positieve kijk, waardoor een dreiging minder groot lijkt, spanning meer ontladen en moeilijke situaties minder overweldigend. Ook in moeilijke tijden en lastige omstandigheden kan humor helpen. Om opnieuw inspiratie te ontvangen, of met vernieuwde hoop een stap vooruit te zetten. Lachen is daarom wel een medicijn genoemd. Een medicijn tegen moedeloosheid, negativiteit, stress en spanning, boosheid of verdriet.
Natuurlijk kun je niet alles weglachen, of alles met een dosis humor bedekken. Niet alles is met humor te genezen. En soms lach je misschien, maar dan wel als een boer die kiespijn heeft. En dan is het niet van harte, niet echt gemeend. Dan is de lach voor je gevoel opgelegd door een ander. Dan bereikt de lach je mond wel, maar gaat niet dieper, niet diep genoeg. Lachen als een boer die kiespijn heeft verraadt een houding van: “nou ja, vooruit dan maar, maar eigenlijk liever niet. Eigenlijk zit je er niet op te wachten.” Humor kan gemaakt zijn, onecht.
Lachen is uiteraard geen haarlemmerolie en niet een alles genezend medicijn. Soms valt er immers niks te lachen. En soms is humor zelfs ongepast. Niet alle verdriet kun je met een lach verlichten, niet altijd is humor genoeg om een conflict op te lossen, niet alle pijn is met humor te bestrijden en niet alle spanning is met een lach getemperd. Niet alles kan weggelachen worden. En soms staat het huilen je nader dan het lachen.
Humor heeft daarnaast ook een donkere kant. Niet voor niets is er zoiets als wat zwarte humor wordt genoemd. En dat is humor met een duistere, cynische, smakeloze kant, die voor ongemak of geschoktheid zorgt.
Maar toch, als je werkelijk kunt lachen om je verdriet of je leed, is de helft al geleden. Dat is een moedige uitspraak van de bewoner die bij mij diep respect oproept. Met een variatie zou je ook kunnen zeggen, en dat kwam ik bij iemand anders tegen: “wie kan lachen waar hij wel had kunnen huilen, krijgt weer plezier in het leven.” Plezier hebben, is dat niet waar het eigenlijk om draait? Dat we ook en juist nu weer een stuk plezier in het leven krijgen? Weer wat goeds, positiefs, zonnigs en moois kunnen ervaren? Want het plezier in het bestaan zou zomaar bedreigd, aangetast kunnen worden. En dat is ook wel gebeurd. Door de nu al een jaar lang aanwezige corona, door genomen maatregelen, of door bepaalde toekomstverwachtingen. In de Bijbel lees ik: “Een vrolijk hart bevordert een goede gezondheid, een sombere geest verzwakt het lichaam.” Een lach helpt in het hebben en houden van plezier in het leven.
Ik wens u een mooie en ontspannen zondag toe vol fijne humor, met echt plezier, een aanstekelijke lach en met een vrolijk hart.
Een hartelijke groet, Johan Vos, geestelijk verzorger PCSOH