23 augustus 2020
Je wilt niet in korte tijd je adem verspillen, want dan kom je in ademnood. Soms moet je ver kijken om te ontdekken hoe lang je nog moet volhouden.
“Maar God is lankmoedig”, zei de bewoonster met enige stemverheffing, toen we het met elkaar hadden over haar leven en over wat ze aan moeite, verdriet en twijfel had meegemaakt.
Ze sprak de woorden als een tegenover. Tegenover alle moeite, strijd, zorg en twijfel is er lankmoedigheid om alle gebrokenheid als het ware te compenseren, in evenwicht te brengen, misschien wel om weg te poetsen.
“Lankmoedig?”, dacht ik. Ja, natuurlijk, ik weet wat lankmoedig betekent, maar het is niet een woord dat je heel vaak tegenkomt. Het is een beetje een ouderwets woord, maar de bewoonster gebruikte dit woord dus wel om er iets heel moois mee te zeggen.
Lankmoedig is letterlijk lang van moed zijn. Of, iets anders gezegd; een lange adem hebben.
Een lange adem, die heb je nodig als iets erg lang duurt, als er voor je gevoel maar geen einde aan komt, en als je de neiging hebt om het maar op te geven, het te laten zitten of het af te laten weten.
Lankmoedig is dat je geduld opbrengen kunt, maar ook verdraagzaam kunt zijn, toegeeflijk, maar ook volhardend. Dus dat je het kunt uithouden en volhouden.
Soms wordt er een lange adem van je gevraagd, zeker in de zorg. Bijvoorbeeld omdat een bewoner steeds weer in herhaling valt en telkens weer hetzelfde doet of zegt. Soms omdat een ander je op je zenuwen werkt. En soms omdat een zorghandeling je meer tijd kost dan gepland. Of omdat een bepaalde situatie je aanhoudende belasting bezorgt en voortdurende spanning oplevert. En soms omdat je dag gewoon even niet meezit.
De afgelopen tijd was zeker niet altijd makkelijk en vroeg ook om een lange adem. Van bewoners die lang niet altijd snapten waarom alle maatregelen nodig waren. Van mantelzorgers, die nabij wilden zijn maar fysiek op afstand moesten blijven en creatief op zoek moesten naar andere mogelijkheden om nabijheid vorm te geven.
Maar vergeet ook alle zorgmedewerkers niet, die soms extra werkten, of langer door gingen met in het achterhoofd steeds die vraag vol spanning: “Hoe houden we het vol?” en “Blijft het goed gaan?”
Het vroeg en vraagt een lange adem. Een lange adem hebben betekent ver kijken. Een lange adem maakt je voorzichtig en behoedzaam. Je wilt namelijk niet in korte tijd je adem verspillen, want dan kom je in ademnood. Je wilt je krachten sparen om ver te komen. Daarom moet je ver kijken om te ontdekken hoe lang je nog moet volhouden. Je wilt je adem niet verspillen aan het verkeerde. Een lange adem betekent dus ook een keuze voor het goede, juiste en ware.
Om adem te halen en een lange adem te hebben moet je natuurlijk ook op adem kunnen komen. En daar heb je pauzes voor nodig. Of in ieder geval ruimte om adem te halen. Dat kan soms zelfs tijdens het werk.
Hoeveel vreugde en plezier gaf het bijvoorbeeld niet toen een bewoonster tegen haar bezoek zei: “Ik houd van jou, maar ik houd niet van dat daar...”, terwijl ze met een vies gezicht keek naar haar eten op haar bord en absoluut geen zin had haar bord leeg te eten. Dat ligt trouwens niet aan de keuken, die vakkundig en met zorg en liefde heerlijk klaargemaakte maaltijden levert. Het lag aan haarzelf. Ze had die dag geen trek in het eten. Maar zo’n opmerking doet toch goed en geeft toch lucht en maakt je adem toch weer wat langer?
En zo kunnen er vele gouden en bijzondere momenten zijn, momenten die ervoor zorgen dat je adem langer wordt of dat je op adem komt.
Een lange adem hebben is natuurlijk heel mooi, maar soms kom je voor je gevoel in ademnood. Wegens alle hectiek op je werk in de zorg, of vanwege je persoonlijke omstandigheden.
Soms is de tijd te kort om adem te halen of op adem te komen. Soms hijg je van de inspanning en snak je naar adem. En dan kan soms zelfs een tijd van vakantie onvoldoende zijn om een lange teug adem binnen te krijgen.
Natuurlijk, er zijn ook momenten dat je rustig ademhalend je werkzaamheden en andere verrichtingen nakomen kunt. Maar adem heb je wel nodig. En rust en tijd ook om op adem en verhaal te komen.
De bewoonster van het begin zei: God is lankmoedig. En dat betekent: God heeft geduld. Hij komt nooit tekort in geduld, liefde en zorg. En als wij ademtekort hebben, dan kunnen we bij Hem terecht en mogen we bij Hem op verhaal komen.
Ik wens u een lange adem toe.
Met hartelijke groet,
Johan Vos, geestelijk verzorger PCSOH