13 augustus 2020
Hoe kun je lichter en vrijer leven en werken?
Een lichte last
Velen zuchten, op het moment dat ik dit schrijf, onder uitzonderlijk hoge temperaturen en zijn verlangend op zoek zijn naar verlichting en verkoeling. Ik merk ook bij veel bewoners dat de warmte hen parten speelt.
Zomerse uitzonderlijke hitte maakt dat een zekere inactiviteit actief is geworden. Soms kost nadenken en praten al zoveel dat het zoveel mogelijk vermeden wordt. In onze zorgcentra zorgen sommige kamers die zich aan de zonzijde bevinden ervoor dat bewoners en medewerkers menig zweetdruppel zweten. “Ik heb vandaag geen puf om iets te doen”, zei de bewoonster met één oog open tegen me. “En ik heb ook geen zin om te praten”, zei de anders zo praatgrage bewoonster, terwijl het geopende oog het voorbeeld van het gesloten oog volgde. Ik wenste haar in stilte een goede slaap toe en dacht bij mezelf: “Moet er eigenlijk wel altijd wat gezegd worden?” "Moet je je door jezelf of door anderen wel iets laten opleggen?” Of, nog weer een iets andere vraagstelling, iets dieper doordenkend en doorvragend: “Hoe kun je lichter en vrijer leven en werken?
Hitte is belastend en doet verlangen naar verlichting. Als omstandigheden je belasten of verwachtingen je bezwaren, waar ontdek je dan verluchting en verlichting?
Ik moest denken aan een bijbeltekst: “Mijn juk is zacht en mijn last is licht.” Zo’n tekst geeft een lichtvoetig gevoel, alsof je huppelend alles in het leven aan kunt. Het is een uitnodiging aan jezelf om jezelf niet teveel te belasten en om jezelf niet teveel te laten opleggen. Niet door omstandigheden, gebeurtenissen, ervaringen of door verwachtingen van anderen. Het is ook een uitnodiging tot een vrij, niet-belast bestaan. En dat terwijl er soms zo veel van ons gevraagd wordt in het leven.
We voelen ons maar al te vaak geroepen om te voldoen aan de vele verwachtingen, die anderen van ons hebben. Maar een te grote gerichtheid op opgelegde verwachtingen kan maar al te snel verworden tot het dragen van een al te zware last en tot het meetorsen van al te gewichtige werkzaamheden. De last is dan verre van licht of luchtig, maar lastig, hinderlijk en belastend; het juk is niet langer zacht, maar hard, pijnlijk en bitter.
Enige tijd geleden was er een reclametekst, die luidde: “de stok dat zijn wij. De lat die bepaal jij.” Hoe hoog leg je de lat voor jezelf? Hij kan ook te hoog gelegd worden. Ambities maken dat je ervoor gaan wilt, bereid bent om jezelf te ontwikkelen tot…. Ja, tot wat? Een nog beter mens? Een nog fijnere collega? Een nog betrokkener en bewogener zorgverlener? Een nog liefdevollere partner, ouder of familielid? Een nog fijnere buur of vriend?
Natuurlijk is dat zonder uitzondering allemaal waard om ervoor te gaan. Maar, het schiet door als je jezelf teveel belast of laat belasten. Maar een zacht juk en een lichte last maken dat je het volhouden kunt. En dan gaat het niet om een juk wat anderen jou hebben opgelegd of een last waarmee je jezelf belast hebt. Het gaat om een last, die maakt dat je het kan uithouden, dat je het kan volhouden, ook in omstandigheden die veel vergen. Het gaat om een last die aanzet tot het zoeken en vinden van rust, als je onrust en verwarring ervaart. Tot het bereiken van vrede, als je piekert of tobt. Tot het genieten van het goede en juiste. Tot het vinden van evenwicht en kracht. En dan niet om jezelf van anderen af te schermen. Of om onbewogen of zonder compassie te zijn met noden van anderen. Maar het gaat wel om het aanmeten van een levenshouding die overbelasting, oververhitting uit de weg kan gaan.
Mijn last is licht, mijn juk is zacht. Het was Jezus die deze woorden sprak. Hij wilde voor ons een gezonde levenshouding, zodat we ons niet zouden vertillen aan al te zware lasten of onszelf zouden overvragen of boven ons kunnen uit zouden reiken. We hoeven niet altijd maar door te blijven razen. We mogen op adem komen met lichte lasten en zachte jukken.
En dat wens ik u toe voor deze zondag.
Met hartelijke groet, Johan Vos, geestelijk verzorger PCSOH