7 juni 2020
Rozen bloeien en zijn kleurrijk. Ze lichten op, door en onder alle doornstruiken heen.
"Ook onder doornstruiken groeien rozen." Deze mooie uitspraak hoorde ik een bewoner zeggen tegen anderen en tegen mij. Het is, zo leerde een korte zoektocht op internet me, oorspronkelijk een uitspraak van Erasmus (1469-1536). Het is een uitspraak die dus al een hele tijd bestaat.
Ook onder doornstruiken groeien rozen.
Met deze uitspraak wilde de bewoner tot uitdrukking brengen dat er, middenin alle gebrokenheid, toch altijd ook nog momenten zijn van schoonheid, groei en verrassing. Je verwacht het namelijk echt niet dat onder zoiets rauws en stekeligs als doornstruiken ook rozen groeien en tot bloei komen.
Uitspraken kunnen je een steuntje in de rug bieden. Ze kunnen je focus veranderen, je uitnodigen om vanuit een ander perspectief te kijken, je gedachten een andere richting opstuwen.
Hoe herkenbaar. In je bestaan kun je ze tegenkomen, doornen. Aan doornen kun je je verwonden. Doornen kunnen je pijn en last bezorgen. Doornen prikken, steken, verwonden.
Ik denk terug aan de warme maaltijd tussen de middag op een afdeling in ons zorgcentrum, waar ik de afgelopen week bij aanwezig was. Warme maaltijden in een gezellige huiskamer zijn vaak mooie, ontspannen momenten, waarbij gelachen wordt, waarbij gegeten wordt, waarbij soms ook bewoners geholpen moeten worden.
Maar, soms is er ook onrust. Er was een bewoonster met pijn, lichamelijk, emotioneel ook, die nogal wat aandacht claimde. Ach, vanuit haar gezien kon ze niet anders. Maar het gaf anderen onrust, ongeduld, gepikeerdheid ook. “Dat is nu zo’n doorn, dacht ik toen. Maar ik dacht tegelijk: “Maar ook onder die doornstruik groeien rozen.”
Ik denk terug aan die bewoonster, die me vertelde hoeveel pijn en verdriet ze heeft, omdat ze haar man miste die niet op bezoek komen kon. “En dat na meer dan 50 huwelijksjaren van liefde”, riep ze emotioneel uit. “Het is bitter.” Ook een doorn. Kan raambellen, beeldbellen misschien de roos zijn die onder die doorn groeit?
Ik denk aan die bewoner die uit machteloze onmacht een glas melk omver stootte, met een kop soep gooide en de toch al zo druk bezette en belaste medewerkers met veel extra werk opzadelde.
Ik denk aan die collega, die vertelde dat ze onverwachts toch dienst had en ingeroosterd was, terwijl ze zich zo had verheugd op een gezellige en al lang geleden geplande avond met haar partner en kinderen.
Het kunnen allemaal doornen of doornstruiken zijn of worden. En toch, ook onder die doornstruiken groeien rozen. Of, want zo kun je het ook zeggen: zelfs tussen doornstruiken worden rozen geboren.
Nee, niet als iets totaal vreemds, van buitenaf komend, als iets wat er eigenlijk niet bij zou horen, of niet zou mogen zijn, maar juist wat uit die doornen zelf opkomt, wat van binnenuit groeit, wat voluit present mag zijn. Uit nood, tegenslagen, teleurstelling of pijn, kan iets groeien wat verrast, wat vernieuwt, wat zorgt voor een ogenblik van rust, licht of geluk.
Groeien dat is gaan van het een naar het ander, dat is ontwikkelen tot iets bloeiends en stralends.
Groeien kan, doordat een situatie verandert. Of doordat er meer ruimte komt door bijvoorbeeld een ingevoerde bezoekregeling.
Rozen zijn mooie bloemen. Rozen zijn bloemen met betekenis, symboliek en verwijzing naar liefde en opoffering. Zo staat een rode roos symbool voor de wonden van de Heer Jezus Christus en voor zijn opoffering voor de wereld. Een rode roos staat symbool voor liefde. Een roos geven of ontvangen is een gebaar van liefde.
De rozen komen tot bloei. Ze lichten op, door en onder alle doornstruiken heen. Bloeien en stralen, geldt dat ook niet de ander? En vooral niet te vergeten, ook jezelf? Een roos kan de ervaring zijn dat een ander je liefdevol en bewogen tegemoet treedt. Een roos kan ook zijn, dat je van jezelf versteld staat vanwege je vermogen om rustig om te gaan met die onrust in de huiskamer. Een roos is ook je compassie me die bewoner om zijn of haar diepe pijn. En het overwinnen van een teleurstelling.
Een roos kan zijn dat je ondanks alle drukte en hectiek toch ook energie en kracht ontvangt uit je werk. En dat je ontspannen en humorvol het leven leeft en neemt met al zijn stressvolle kanten en momenten. Een roos kan ook zijn dat je kracht ontvangt.
Rozen maken het bestaan vrolijker, liefdevoller, geven het een kleurrijker aanzien. Ze laten je ontdekken dat er meer is dan die stekelige, venijnige, brutale doornstruiken die maar overal doorheen lijken te groeien, ruimte innemen, en soms zo verstikkend aanwezig zijn.
Er groeit ook iets moois. Om bij stil te staan, naar uit te kijken, van te genieten en van te houden.
Er groeit hoop, zoals een collega dat zo treffend zei. Het is niet tegen te houden. Ook onder doornstruiken groeien rozen.
Ik wens u een mooie zondag toe, vol groei, hoop en liefde.
Johan Vos, geestelijk verzorger PCSOH