2 april 2022
De vele ontmoetingen maakt het werk in de zorg de moeite waard.
Die heb ik nog nooit ontmoet. En dat is maar goed ook!
“Wie ben jij?,” vroeg de bewoner me, toen hij me bij het binnenkomen op de huiskamer vanuit de verte ontwaarde. “Ik ben Johan Vos, de geestelijk verzorger,” antwoordde ik. “Johan Vos? Die heb ik nog nooit ontmoet. En dat is maar gelukkig ook,” zei de bewoner heel stellig. De collega van de zorg en ik keken elkaar aan en schoten in de lach.
Mensen ontmoeten, elkaar spreken, elkaar bezoeken, het spontane is er in twee jaar Corona er een beetje vanaf geraakt. Uit voorzichtigheid houd je misschien nog steeds een zekere afstand tot de ander, maar hopelijk is die afstand alleen in centimeters uit te drukken en niet in andersoortige categorieën.
Want ontmoeting, dus werkelijk de ander tegemoet treden, dichter tot een ander naderen met ontwapende openheid, oprechte interesse en diepe belangstelling, kan afstand overbruggen, onbegrip overwinnen en gezamenlijk gedeelde waarden doen beleven. En dat kan in een tijd van spannende ontwikkelingen in de wereld, aanhoudende werkdruk in de zorg toch een belangrijk tegenwicht bieden.
Aan ontmoeting zitten natuurlijk verschillende kanten. -Een zakelijke bespreking is een ontmoeting, die gekenmerkt wordt door het doen van zaken, het maken van afspraken en misschien wel het bereiken van een zakendeal of een compromis bij een verschil. -Een gezellig samenzijn is ontmoeting tussen vertrouwden. En daar is de kenmerkende grondtoon er één van ontspanning, humor en de afwezigheid van verplichting. -Als je elkaar in vrede en liefde tegemoet kunt treden, dan is er sprake van een ontspannen ontmoeting. -Maar soms ligt er een bepaalde druk op, en dan kan er sprake zijn van een gespannen ontmoeting. -En een ontmoeting kan ook gekleurd worden door competitie of geldingsdrang, bijvoorbeeld als er in de sport een spannende wedstrijd gespeeld wordt. -Soms heeft een ontmoeting iets van een toevalligheid, als je elkaar bijvoorbeeld onverwacht op straat tegenkomt en zegt: “Dat is een lange tijd geleden! Dat ik je nu hier moet ontmoeten, zeg!”
Een ander werkelijk ontmoeten betekent dat je dichter bij de ander komt. Of dat de ander je een inkijk in zijn/haar leven gunt. En in ons werk in de zorg ontmoeten we natuurlijk tal van mensen. We komen bewoners tegen in al hun diversiteit en eigenheid. We ontmoeten collega’s met wie we samenwerken. We ontmoeten mantelzorgers die op bezoek komen. We ontmoeten vrijwilligers die hun tijd en energie geven om werkelijk van betekenis te zijn voor bewoners.
Ware ontmoeting betekent werkelijk in contact komen met een ander. En hoe mooi is dat. Ware ontmoeting, dus echt in contact zijn, dat gaat verder dan elkaar alleen maar zien, of elkaar vluchtig even groeten. Ware ontmoeting kost tijd. Het kost tijd om je werkelijk in de ander je te verdiepen, zijn of haar leefwereld te leren kennen. Tijd om bij wijze van spreken een eindje met iemand op te lopen. Ware ontmoeting is het samenkomen van mensen. Ontmoetingen kunnen mooi zijn. Soms zijn ontmoetingen vertrouwelijk en persoonlijk, diepgaand en emotioneel. En een andere keer blijft een ontmoeting wat meer aan de oppervlakte en verloopt de ontmoeting lichtjes en luchtig. Ontmoetingen heb je in vele verschillende vormen. De ene ontmoeting zal je bijblijven vanwege de duur of de intensiteit ervan. En een andere ontmoeting zal snel weer in de vergetelheid belanden vanwege het vluchtige en onbelangrijke karakter ervan.
Misschien is het mooist toch wel de ontmoeting met de ander, waarbij er iets van herkenning is, of waarbij mensen iets voor elkaar betekenen kunnen, of waarbij er sprake is van respect over en weer, of waarbij de ander je laat delen in zijn kennis, levenservaring, levensvisie of opvattingen. En soms vindt er ook een ontmoeting plaats tussen verschillende werelden. Want ieder heeft een eigen achtergrond, levensgeschiedenis en ervaring. En al die verschillen komen bij elkaar in het zorgcentrum waar je als mens ineens een enorme diversiteit en veelkleurigheid ontmoet.
In ons werk in de zorg is de ene ontmoeting de andere niet is. Soms kost de ontmoeting met de ander je veel. Veel energie omdat de bewoner in zijn veeleisendheid veel vraagt. Soms omdat de tijd die je aan zorg voor de bewoner besteden moet, meer opslokt dan je had gepland. En zo loop je soms de hele dag voor je gevoel achter de gebeurtenissen aan. Maar het kan ook gebeuren dat een onverwachte ontmoeting je veel geeft omdat de ander je vertrouwelijk en persoonlijk in een levensverhaal laat delen.
Werken in de zorg biedt tal van boeiende ontmoetingen met vele mensen met uiteenlopende achtergronden, opvattingen en levensverhalen. En misschien maakt dat ten diepste ons werk in de zorg wel zo waardevol. En misschien zorgen al die spontane ontmoetingen met onverwachte wendingen er wel voor dat we ons boeiende werk middenin alle hectiek en drukte enthousiast en met liefde blijven verrichten. Ook omdat we elkaar, zoals de Bijbel zegt, tot steun mogen zijn.
Ik wens u een fijne zondag toe en tijd toe met veel onverwachte, mooie, persoonlijke en diepe ontmoetingen.
Hartelijke groet, Johan Vos, geestelijk verzorger PCSOH