6 februari 2022
Hoe behoud je je veerkracht en je evenwicht als het werk in de zorg steeds meer van je vraagt?
ZZP in de zorg!
Nee, ik bedoel met deze titel niet de collega’s in de zorg die als zzp-er aan het werk zijn: dus als Zelfstandige Zonder Personeel. Naast vaste medewerkers zijn immers ook zij op geregelde tijden aanwezig om zorg en andere werkzaamheden te verrichten. En daar zijn we natuurlijk met elkaar zeer bij gebaat.
ZZP in de zorg? Nee, ik bedoel met ZZP hier ook niet de aanduiding waarmee verpleeghuisbewoners of bewoners in de verzorging geordend van een aanduiding en cijfer voorzien worden. Tenminste, tegenwoordig heet het VV (Verpleging en Verzorging) en wordt er een cijfer aangehangen. Vroeger hadden we het over ZZP 5, of ZZP 6, of nog hoger. Hoe hoger het getal, hoe meer specifieke en zwaardere zorg er vereist werd. En als je van een bewoner weet onder welke ZZP hij/zij valt, weet je ook welke intensieve of zeer intensieve zorg er aan die bewoner geboden en gegeven moet worden. Zoals gezegd: tegenwoordig heet het VV (Verpleging en Verzorging) met een getal en daaraan wordt dan weer een bepaald zorgprofiel verbonden.
ZZP in de zorg! Zorgzwaartepakket in de zorg: Maar, met een knipoog naar boven, wil ik het eigenlijk hebben over wat zorg op dit moment van menig collega verlangt. En misschien kun je dan bij jezelf als zorgmedewerker ook wel van een zorgzwaartepakket, een ZZP, spreken.
Want wat kan het werk in de zorg veel vragen. Natuurlijk, werken in de zorg biedt je ook onnoemlijk veel. Je krijgt in je werk ongelooflijk veel terug: warme collegialiteit van collega’s, een gezellige, sfeer op de huiskamer van de afdeling, een dankbare blik van een bewoner, verrassende uitspraken of onverwacht gedrag van een bewoner of onverwacht gedrag dat de nodige humor en ontspanning oproept.
Maar, er is ook een andere kant in de zorg, die druk, stress en spanning kan oproepen. Een medewerkster vertelde me dat ze eigenlijk geen tijd had om even een kopje koffie te drinken. Dus, creatief als zorgmedewerkers doorgaans zijn, nam ze het kopje koffie maar mee naar de kamer van de bewoner. Ze liet het afkoelen en nam af en toe een slok. Zo kwam ze tijdens de lange dienst toch aan haar nodige cafeïne.
En een andere medewerkster zag ik, na het slaken van een zucht van verlichting, haar mondkapje van haar door de drukte van het werk rood aangelopen gezicht afgrisse. Even een moment van diep ademhalen. Maar de tijd die verstreek, het late tijdstip van dat moment en het besef dat er nog bewoners wachtten om geholpen te worden, maakten het genomen rustmomentje toch weer enigszins onder druk gezet en opgejaagd.
Als ik zulke momenten meemaak, raak ik altijd diep onder de indruk van de inzet, de betrokkenheid en de creativiteit van al die hardwerkende zorgmedewerkers. En ik denk: het lijkt wel alsof het werk in de zorg steeds meer vraagt, alsof medewerkers met een steeds weer zwaardere ZZP voor henzelf worden geconfronteerd.
Veel ligt trouwens buiten onze macht. De aanhoudende spanning van de aanwezigheid van Corona, het risico om besmet te raken of anderen te besmetten, ziekte-uitval bij collega’s, waardoor de druk nog meer toeneemt, terwijl de uitgevallen collega thuis nagelbijtend en ongeduldig haargenezing afwacht, het gebrek aan voldoende medewerkers, overigens niet alleen bij ons maar overal in Zorgland, want “waar haal je ze vandaan?”, dat alles kan je mentaal belasten, lichamelijk verwonden, emotioneel kwetsen en je broodnodige rust verstoren.
Hoe krijg je een te hoge ZZP bij jezelf naar een lager en acceptabel niveau? Hoe blijf je sterk? Hoe bewaak je je rust? Hoe voorkom je aanhoudende stress en spanning? Hoe breng je weer evenwicht in een verstoorde balans tussen werkbelasting en belastbaarheid van jezelf, dus tussen draaglast en draagkracht als de weegschaal te lang, te vaak en te veel gaat overhellen naar belastbaarheid en draagkracht?
Misschien heeft een gezond evenwicht wel te maken met veerkracht, met evenwichtigheid. Veerkracht is de kracht, het vermogen bij jezelf om weer op te veren na ervaren werkdruk, na een energieslurpende taak, na een teleurstellende reactie van een ander, na opgelopen letsel, na meegemaakt verdriet. Veerkracht zorgt dat je, soms stapje voor stapje, weer terugveert naar gezond evenwicht, naar je gewone doen en naar je evenwichtige zelf.
En ik denk dat we juist ook samen met elkaar en voor elkaar veerkracht kunnen behouden, bewaken, vergroten en vermeerderen.
Ergens lees ik dat “ik tegen alles bestand ben door Hem die mij kracht geeft.”
En ik kwam ook het gezegde tegen: “Je kan drie keer vallen, zolang je maar vier keer opstaat”
Ik wens u een goede zondag toe met veel veerkracht!
Hartelijke groet,
Johan Vos, geestelijk verzorger PCSOH